مگاژورنال و انتشارات MDPI
موسسه انتشارات دیجیتال چندرشته‌ای (Multidisciplinary Digital Publishing Institute) یا به اختصار MDPI، ناشر مجلات علمی اپن اکسس است. این موسسه بیش از 420 مجله اوپن اکسس داوری شده در رشته‌ها و فیلدهای مختلف منتشر می‌کند. MDPI بزرگ‌ترین ناشر مقالات اوپن اکسس در جهان است. بیشتر مجلات این ناشر در اسکوپوس، پابمد و مجموعه وب آو ساینس نمایه شده‌اند.عملکرد این ناشر و مجلات آن همیشه محل مناقشه بوده است. برخی از مجلات این ناشر، تبدیل به مگاژورنال شده‌اند، یعنی در هر سال چندین هزار مقاله منتشر می‌کنند.
یکی از این مگاژورنال‌ها، مجله‌ای به نام Sustainability است. این مجله در سال 2009 تأسیس شده است. در آن سال در کل 78 مقاله منتشر کرده است. همه ساله تعداد مقالات را بالا برده است تا اینکه در سال 2022 به رکورد عجیب چاپ 17 هزار و 2 مقاله در یک سال رسیده است! یعنی هر روز بطور میانگین 46.5 مقاله (یا هر دو روز 93 مقاله). در سال 2023 هم تعداد 13 هزار و 485 مقاله منتشر کرده است.
این مجله در اسکوپوس و وب آو ساینس (نمایه استنادی علوم و نمایه استنادی علوم اجتماعی) نمایه شده است. CiteScore آن 5.8 و ایمپکت فاکتور آن 3.9 است. اما طبق خبری که پایگاه Retraction Watch منتشر کرده است، اسکوپوس، نمایه‌سازی مقالات این مجله را بصورت موقت، متوقف کرده است و قصد دارد آن را مجدداً مورد ارزشیابی قرار دهد تا تصمیم بگیرد که کلاً حذف کند یا مجدداً ایندکس نماید. (برای اطلاع از معیارهای ارزشیابی مجدد به دوره آموزش اسکوپوس مراجعه کنید)
نروژ در سال 2022 و فنلاند در سال 2023 اعلام کرده‌اند که محققانی که در این مجله، مقاله منتشر کنند هیچ امتیازی دریافت نخواهند کرد. در سال 2023، مجله دیگری از MDPI یعنی Axioms که در حوزه ریاضیات است هم از نمایه اسکوپوس خارج شده است. کلاریویت هم در همین سال دو مجله دیگر این ناشر، International Journal of Environmental Research و Public Health را از مجموعه وب آو ساینس حذف کرده است.
یکی از ویژگی‌های این مجله و کلاً این ناشر، داوری و تصمیم گیری سریع است. مثلاً اگر شما به مجله Sustainability مقاله ارسال کنید در حدود دو هفته، اولین تصمیم گیری گرفته و به شما اعلام می‌شود. داوری‌ها هم معمولاً نسبت به مجلات دیگر، سریع‌تر است. سوالی که پیش می‌آید این است که یک مجله وقتی بیش از 17 هزار مقاله در یک سال منتشر می‌کند، این همه داور را از کجا پیدا می‌کند؟ سرعت را هم به آن اضافه کنید که داوران باید سریعاً داوری کنند.
مجله Sustainability برای چاپ هر مقاله، مبلغ 2400 فرانک سوئیس (بدون احتساب مالیات) از نویسندگان دریافت می‌کند (MDPI در کشور سوئیس مستقر است) هر فرانک سوئیس معادل 1.18 دلار آمریکا است. بنابراین معادل 2 هزار و 832 دلار باید پرداخته شود. با دلار فعلی 50 هزار تومانی می‌شود: 141 میلیون و 600 هزار تومان!
حالا 17 هزار و 2 مقاله را در 2 هزار و 832 دلار ضرب کنیم می‌شود: 48 میلیون و 149 هزار و 664 دلار. درآمد این ناشر فقط از این مجله در سال 2022 بیش از 48 میلیون دلار است. 8 میلیون دلار را نادیده بگیریم (تخفیف برای نویسندگان برخی کشورها)، می‌شود 40 میلیون دلار برای یک مجله در یک سال!
حالا راز این مگاژورنال‌ها را بهتر متوجه می‌شویم: پول، پول، پول
به نظر می‌رسد مدل انتشاراتی اوپن اکسس طلایی (Gold Open Access) که از نویسندگان مقالات، هزینه هنگفتی را دریافت می‌کنند، در حال نابود کردن علم و روشمندی علمی است.