دانلود کتاب
دانلود کتاب خطاهای متداول در تحقیقات علوم پزشکی و کنترل آنها
کتاب خطاهای متداول در تحقیقات علوم پزشکی و کنترل آنها تألیف حمید سوری و معصومه ثناگو از بهترین و کامل‌ترین کتاب‌های پژوهش در حوزه علوم پزشکی است که مطالعه آن را به تمام پژوهشگران این حوزه پیشنهاد می‌کنیم. در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
منابع خطا در تجزیه و تحلیل مطالعات پزشکی
عوامل مختلفی در برآورد بیشتر یا کمتر یک رابطه و یا اساساً مشاهده (غیر علمی) تأثیرگذار هستند. این عوامل بر سه مؤلفه مهم تقسیم بندی می‌شوند که عبارت هستند از شانس، تورش و مخدوش شدن.
تصادف یا شانس
فرض کنید مایل به تعیین فراوانی کمردرد در کارمندان یک اداره بزرگ هستیم. امکان دارد معاینه تمام کارمندان امکان پذیر نباشد و در عمل تنها قادر به تعیین فراوانی کمردرد در نمونه‌ای با حجم معین از این افراد هستیم. در این شرایط به صورت کاملاً تصادفی امکان دارد افراد نمونه، از کارمندان تقریباً سالم انتخاب شده باشد که این موضوع باعث کم برآورد شدن فراوانی تعداد افراد دچار کمردرد می‌شود. به عبارت دیگر خطای تصادفی باعث تحریف نتایج می‌شود.
هر قدر حجم نمونه انتخاب شده کمتر باشد، اثر تصادف در نتایج پررنگ‌تر خواهد بود. برای تعیین میزان تأثیرگذاری تصادف در نتایج مشاهده شده از نمونه‌گیری از روشهای آماری استفاده می‌شود.
تورش
یکی دیگر از عوامل مهم وجود خطای منظم در مرحله طراحی، هدایت و یا تجزیه و تحلیل اطلاعات هر مطالعه است. این عامل تورش نامیده می‌شود.
برای مثال در یک مطالعه مورد- شاهدی برای بررسی تأثیر مواجهه شغلی، با عامل یا شرایطی خاص (مثلاً کار در صنایع خودروسازی کشور) اگر فرد معاینه کننده به نحوی نتواند موردها و شاهدها را به درستی شناسایی کند نتایج حاصل دارای تورش خواهند بود که این سوگرایی به تورش مشاهدهگر معروف است.
مخدوش شدن
عامل سوم در تحریف کردن روابط علمی، عامل مخدوش شدن یا مخدوش کنندگی است. این حالت به علت وابستگی چندگانه بین مواجهه، بیماری و عامل سومی که با هر دو وابسته است و به طور مجزا در ایجاد یا پیشرفت بیماری مؤثر است (عامل مخدوش کننده) رخ می‌دهد.
برای مثال در رابطه مشاهده شده بین آلودگی هوا و مرگ و میر ناشی از بیماری‌های دستگاه تنفسی، وجود رابطه سببی بین آلودگی ناشی از ذرات ریز معلق در هوا و بیماری‌های دستگاه تنفسی فرضیه‌ای است که اکنون صحت آن مورد اشکال واقع شده زیرا عامل مخدوش کننده درجه حرارت محیط نیز در این پدیده مؤثر است.
به طورکلی با سرد شدن هوا در زمستان، مرگ و میر افزایش می‌یابد و همچنین این موضوع با پدیده وارونه شدن جریان هوا در ارتباط است که باعث افزایش آلودگی هوا می‌شود. با در نظر گرفتن این عامل در تجزیه و تحلیل یافته‌ها، وابستگی بین آلودگی هوا و مرگ و میر ناشی از بیماری دستگاه تنفسی ضعیف‌تر می‌شود.
استفاده از وسایل دقیق و قابل اعتماد، استفاده از آزمایش‌های ساده، دقیق و استاندارد، تکرار آزمایش‌ها و استفاده از میانگین چند سنجش یا اندازه‌گیری، انجام نمونه‌گیری کاملاً تصادفی، عدم استفاده از داوطلبان (حتی‌المقدور)، پوشش تمام منطقه مورد بررسی، استفاده از آزمون‌های آماری مناسب، انتخاب تعداد نمونه مناسب (نه کم و نه زیاد) و تدوین پروپوزال مناسب و بررسی و داوری درست از اقدامات عمومی پیشگیری‌کننده خطا در پژوهش محسوب می‌شود.
ساختار و ماهیت پژوهش‌های بالینی
هر پژوهش بالینی را می‌توان به دو رکن اصلی ساختار پژوهش و ماهیت پژوهش تقسیم بندی کرد. ساختار پژوهش شامل عناصر ملموس طرح مطالعه یعنی سؤال پژوهش، طرح مطالعه، اعضای مورد بررسی، نحوه اندازه‌گیری کمیت حجم نمونه است. یکی از اهداف محقق طراحی این عناصر به نحوی است که پروژه ارزان، سریع و آسان انجام شود.
ماهیت پژوهش شامل مکانیسم انجام تحقیق است. در هر تحقیق در ابتدا آنچه در نمونه رخ می‌دهد و در مرتبه بعد تعمیم آن به جامعه بزرگتر که نمونه از آن گرفته شده است و استنباط‌های معتبر راجع به این وقایع به عنوان محصول و فایده هر پژوهش مدنظر است.
مطالب بالا از فصل اول کتاب خطاهای متداول در تحقیقات علوم پزشکی و کنترل آنها ذکر شده است.
اطلاعات کتابشناختی کتاب خطاهای متداول در تحقیقات علوم پزشکی و کنترل آنها
عنوان کتاب: خطاهای متداول در تحقیقات علوم پزشکی و کنترل آنها
نویسندگان: حمید سوری و معصومه ثناگو
ناشر: دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
تعداد صفحات: 288
سال انتشار: 1386
فهرست مطالب کتاب خطاهای متداول در تحقیقات علوم پزشکی و کنترل آنها
فصل اول: مفاهیم پایه
فصل دوم: راهبردهای طراحی مطالعات در تحقیقات علوم پزشکی
فصل سوم: روشهای طراحی مطالعات علوم پزشکی
فصل چهارم: دقت، اعتبار و تکرارپذیری اندازه گیری‌ها و آزمون‌های تشخیصی
فصل پنجم: مشکلات سبب شناسی در مطالعات پزشکی
فصل ششم: ارزیابی نقش مخدوش کننده در مطالعات تحلیلی
فصل هفتم: روشهای مهار مخدوش کنندگی در مطالعات پزشکی
فصل هشتم: تحلیل داده‌ها
فصل نهم: شناسایی و کنترل تورش در مطالعات پزشکی
فصل دهم: هدایت مطالعه: هدایت راهنما، پیش آزمون، کنترل کیفیت و اصلاحات پروتکل
ضمیمه الف: تنظیم پروپوزال و منابع تحقیق
ضمیمه ب: طراحی پرسشنامه و هدایت مصاحبه
ضمیمه ج: محاسبه حداقل حجم نمونه مورد نیاز
واژه نامه فارسی به انگلیسی
واژه نامه انگلیسی به فارسی