آموزش نرم افزار Calibre: تولید، مشاهده و مدیریت آسان کتاب‌های الکترونیکی

دوره آموزش نرم افزار Calibre

دانشگاهیان و پژوهشگران بیشتر از همه عمدتاً با دو منبع اطلاعاتی سروکار دارند 1- مقالات مجلات و 2- کتاب. وقتی تعداد هر کدام از آن‌ها زیاد شود، سازماندهی آن‌ها دشوار خواهد شد. بنابراین نرم افزارهایی تولید شدند که کار اصلی آنها سر و سامان بخشیدن به آن منابع و در حقیقت مدیریت آن‌هاست.

در مورد مدیریت مقالات، نرم افزارهای قدرتمندی از جمله اندنوت و مندلی به بازار ارائه شده‌اند. علاوه بر این دو، حداقل 16 نرم افزار دیگر هم در این زمینه وجود دارد. با این که هدف اصلی این نرم افزارها، رفرنس‌نویسی است ولی به عنوان مدیر منابع هم از آن‌ها استفاده می‌شود.

اما وقتی به کتاب می‌رسیم قضیه فرق می‌کند. امروزه کتاب‌های الکترونیکی (E-book) بیشتر از کتاب‌های چاپی مورد استفاده قرار می‌گیرند. وقتی کتاب چاپی داشتیم، مشکل خاصی وجود نداشت. کافی بود آن‌ها را در قفسه‌های کتابخانه‎‌مان و بصورت موضوعی بچینیم و هر وقت نیاز داشتیم سریع کتاب مد نظرمان را پیدا می‌کردیم. از طرف دیگر معمولاً تعداد کتاب‌های چاپی آنقدر زیاد نبود که مشکل‌زا باشد.

امروزه هر دانشجو، استاد، محقق و بطور کلی هر فرد علمی تعداد بسیار زیادی کتاب الکترونیکی دارد که در لپتاپ یا رایانه خود ذخیره کرده است. مخصوصاً این‌که سایت‌های دانلود رایگان غیرقانونی کتاب‌های علمی وجود دارند و این رایگان بودن باعث شده است که در دانلود کتاب افراط کنیم!

هر انگیزه‌ای داشته باشیم چندان مهم نیست، مهم این است که بتوانیم این تعداد زیاد کتاب‌های الکترونیکی خود را مدیریت و سازماندهی کنیم. سوال این است که آیا نرم افزار اختصاصی برای مدیریت کتاب‌های الکترونیکی وجود دارند. خوشبختانه جواب مثبت است. البته تعدادشان زیاد نیست.

نرم افزار Calibre

یکی از بهترین، قدرتمندترین و در عین حال کاربرپسندترین نرم افزارهای مدیریت کتاب الکترونیکی نرم افزار Calibre است. در عین اینکه امکانات بسیار زیادی دارند، رایگان هم هست و به صورت منبع باز (Open Source) ارائه شده است. برخی از کارهایی که نرم افزار Calibre انجام می‌دهد عبارت است از:

1- کتابخوان (E-book Reader) حرفه‌ای: می‌دانید که کتاب‌های الکترونیکی فقط به فرمت PDF ارائه نمی‌شوند. برای خواندن و باز کردن فرمت‌های دیگر مجبور هستیم نرم افزارهای مختلف را در کامپیوترمان نصب کنیم. البته یک خبر خوب به شما بدهم: نرم افزار Calibre یک ماژولی دارد به نام Ebook-viewer که همه فرمت‌های اصلی کتاب‌های الکترونیکی را بخوبی باز می‌کند. برخی از این فرمت‌ها عبارتند از:

• AZW, AZW3, AZW4, CBZ, CBR, CB7, CBC, CHM, DJVU, DOCX, EPUB, FB2, FBZ, HTML, HTMLZ, LIT, LRF, MOBI, ODT, PDF, PRC, PDB, PML, RB, RTF, SNB, TCR, TXT, TXTZ

2- تبدیل کتاب (E-book Conversion): آیا دوست دارید فرمت‌های مختلف کتاب‌های الکترونیکی را به یکدیگر تبدیل کنید؟ آیا دوست دارید بر اساس فایل وردتان، یک کتاب الکترونیکی استاندارد درست کنید؟ نگران نباشید نرم افزار Calibre در خدمت شماست. آیا می‌دانستید که خیلی از ناشران که کتاب‌هایشان را از طریق اپلیکیشن طاقچه می‌فروشند، از همین نرم افزار برای تواید و  تبدیل فایل‌های Word به کتاب الکترونیکی به فرمت EPUP استفاده می‌کنند؟

این نرم افزار در تبدیل محتوای انگلیسی مشکلی ندارد ولی برای تبدیل محتوای فارسی باید نکات ریزی را رعایت کنیم تا محصول نهایی با کیفیت‌تری را تولید کنیم. در این دوره مراحل تولید یک کتاب الکترونیکی فارسی به فرمت EPUP  را قدم به قدم توضیح ‌می‌دهیم.

3- مدیریت کتاب‌های الکترونیکی (E-book Management): اصلاً هدف اصلی این نرم افزار همین است! از طریق روش‌های مختلف کتاب‌های موجود را به نرم افزار وارد کنید. نرم افزار، متادیتاهای آن کتاب‌ها از جمله عنوان، نویسندگان، توضیحات، ورژن، ناشر، سال نشر، شابک و … را از اینترنت دریافت می‌کند و به رکورد شما اضافه می‌کند. دوست دارید جلد یا کاور کتاب‌ها هم دانلود شوند؟ مشکلی نیست به نرم افزار Calibre بسپارید. نمایی که خودم دوست دارم کتابخانه‌ام نمایش داده شوند را در عکس زیر می‌بینید. حس کتابخانه سنتی را به کاربر القا می‌کند.

4- جستجوی سریع و آسان: وقتی کتاب‌ها در نرم افزار Calibre قرار گرفتند، دیگر جستجو کردن و بازیابی هر کتابی که می‌خواهیم مثل آب خوردن راخت است. جستجو از طریق فیلدهای عنوان، نویسنده، تاریخ و موضوع وجود دارد. آیا دوست دارید یک کلیدواژه را همزمان داخل چندین کتاب جستجو کنید؟ اشکالی ندارد بعد از ایندکس شدن کتاب‌ها، این کار به راحتی امکان پذیر است.

5- مرتب‌سازی (Sorting) کتاب‌ها: بر اساس نویسنده، سال، ناشر، عنوان، زبان و … امکان مرتب‌ساری کتاب‌ها وجود دارد.

6- سایر امکانات: خروجی گرفتن کل کتابخانه، به اشتراک گذاری، استفاده از پلاگین‌های کاربردی، تنظیمات مختلف برای شخصی‌سازی و …

در دوره آموزش نرم افزار Calibre چه چیزی یاد می‌گیریم؟

جلسه اول: دانلود، نصب و پیکربندی
جلسه دوم: مروری بر رابط کاربری و امکانات
جلسه سوم: وارد کردن کتاب به کالیبر
جلسه چهارم: اضافه کردن کتاب‌های فارسی و چند نکته دیگر
جلسه پنجم: مشاهده و حذف کتاب‌ها
جلسه ششم: تبدیل، ساخت و ویرایش کتاب‌های الکترونیکی
جلسه هفتم: ذخیره‌سازی، گرفتن بکاپ و ایجاد کتابخانه مجازی
جلسه هشتم: جستجوی متادیتا و متن کامل کتاب‌ها و اتصال به دیوایس‌های دیگر
جلسه نهم: برخی تنظیمات و نکات تکمیلی

معرفی نرم افزار و دوره آموزش نرم افزار Calibre بصورت فیلم

اگر هنوز در مورد قابلیت‌های این نرم افزار و این دوره ابهامی دارید، لطفاً فیلم 4 دقیقه‌ای زیر را مشاهده فرمایید.